


ü آشنایی با الکتروشوک( دفیبریلاتور)
الکترو شوک یکی از تجهیزات مهم اتاقهای عمل است. از این دستگاه برای اعمال یک شوک الکتریکی قوی به بیمارانی که قلب آنها به هر دلیل از کار باز ایستاده است بهکار میرود. شوک الکتریکی اعمال شده به قلب در برخی موارد باعث بازگشت ریتم قلبی به حالت اولیه میشود.
ü فیزیولوژی دستگاه الکتروشوک
سلولهای درون ماهیچه قلبی جریان الکتروشیمیایی را به جهت ایجاد تحریکات الکتریکی برای ایجاد انقباض و انبساط مناسب برقرار میسازند. سلولهای ضربان ساز در قلب مرتبا توسط ساز و کاری که در خودشان وجود دارد شارژ( باردار) شده و با تخلیه این بار به روی دیگر سلولها باعث باردار شدن منظم آنها و در نتیجه ایجاد جریان الکتریکی در مسیر ویژهای درون ماهیچه قلب میشود . این الگوی الکتریکی منظم، باعث ایجاد ضربانهای منظم قلبی و در نتیجه پمپاژ خون و ایجاد فشار مناسب خون در تمامی رگهای بدن میشود. وقتی که این الگوی الکتریکی به هم میخورد و یا زمانی که قلب از کار میایستد ، برای شروع مجدد ضربان قلبی لازم است تا به نحوی ضربان مصنوعی برای قلب ایجاد کنیم. دفیبریلاتور با استفاده از یک خازن با ظرفیت بالا جهت ایجاد یک جریان قوی با توان 5 تا 400 ژول استفاده میکند. این انرژی توسط دو قطعه فلزی به نام پرلس و یا همان الکترودها که در دو طرف سینه بیمار قرار میگیرد بر روی عضله قلب تخلیه میشود.
ü معنی دفیبریلاتور
دفـيـبـريـلاسيـون Defibrillation در واقـع تشكيـل شده از دو كلمه De = به معناي بياثر كردن و خنثي كردن و Fibrillate = به معناي انقباضات ناهماهنگ و نامتعادل و غير متناسب قلبي است و اگر بخواهيم تـعـريفي از دفيبرلاسيون ارایه بدهيم بايد بگوييم دفـيـبـرلاسيون در واقع درماني براي آريتميهاي تهديدكنند حيات در قلب، مثل فيبرلاسيون بطني يــا دهـلـيـزي و بـينـبـضـي( Ventricular Tachycardic) است. دفيبـرلاتـورهـا مـيتوانند، خارجي( External)، انـتـقـالـي( Transvenous) يـا كـاشتنـي( Implantable) باشند كه نوع آن بر اساس كاربرد دستگاه تعيين ميشود. بعضي از دفيبرلاتورهاي خارجي با نام AED) Automated External Defibrillator) شـنـاخته ميشوند كه به صورت خودكار تشخيص درمان ريـتـم را مـيدهـد بـه ايـن مـعـني كه ناظر و مريض ميتوانند از آن بدون نياز به آموزش و ياد گيري استفاده كنند.
ü اساس كار الکتروشوک
دفيبريلاتور از يك منبع تغذيه و يا يك باطري داخلي بزرگ براي شارژ نمودن يك خازن حجيم بين مقادير 5 تا 400 ژول استفاده ميكند. دو قطعه فلزي( پرلس) يا همان الكترودها به دفيبريلاتور متصل است و بر روي هر دو طرف سينه بيمار قرار ميگيرد. انرژي ذخيره شدن در درون خازن از يك الكترود به الكترود ديگر از ميان سينه بيمار( توسط سينه بيمار) آزاد يا دشارژ ميگردد كه در نتيجه اين شوك به قلب منتقل شده و ضربان ريتميك( منظم) مجددا به قلب باز ميگردد. همچنین دفيبريلاتورها يك مانيتور مربوط به ECG و ثبت كننده الكتروكارديوگرام دارند كه دايما شكل موج ECGرا نمايش ميدهد و واحد اندازهگيري آن ژول است.
ü انواع دفيبريلاتور
ديفيبريلاتورها در انواع كاشتني، داخلي، خارجي، خودكار و نيمه خودکار ارایه میشوند. نگهداري سيستم در زمانهايي كه از دستگاه استفاده نميشود، لازم است تا شارژ كامل در دماي اتاق كه معمولا بسته به نوع سيستم 4 تا 24 ساعت به طول ميانجامد، در حال شارژ مداوم باشد.
بيشتر سازندگان توصيه ميكنند كه باتريها بعد از هر استفاده حتما شارژ شود و هر دو سال يك بار، باتريها بهصورت كلي تعويض شود.
ü قسمتهای تشکیل دهنده الکتروشوک
کابل برق: برای اتصال دستگاه به برق و تامین انرژی الکتریکی و شارژ باتریهای دستگاه بهکار میرود.
پروب ثبت ECG: به جهت ثبت همزمان سیگنالهای قلبی و تشخیص بازگشت قلب و نیز جه سینکرون کردن شوک از این پروبها استفاده میشود. با توجه به اینکه شوک الکتریکی اعمال شده به بیمار برای تقویت کنندههای ECG دستگاه مشکل ساز بوده و موجب خرابی آنها میشود، باید حتما از یک مدار محافظ استفاده نمود. الکترودهای بهکار رفته در اکثر دستگاه های الکتروشوک از نوع چس لید هستند.
ü باتری: عموما در الکتروشوکها یکی از دو نوع باتری زیر بهکار میرود:
باتریهای نیکل کادمیوم NI-Cd
باتریهای سرب اسید SLA
باتری سرب اسید معمولا بزرگتر و سنگینتر است. باتریهای نیکل کادمیوم کوچک هستند و برای تامین ولتاژ مورد نیاز باید چند عدد از آنها را بهصورت سری بهکار برد.
الکترودهای اعمال شوک: به دو دسته کلی خارجی( External) و داخلی( Internal) تقسیمبندی میشوند:
الکترودهای خارجی( External): که به آنها پدال دستی نیز گفته میشود. یکی از پدالها به نام APEX و دیگری به نام STERNUM است. پدال STERNUM در محل قاعده قلب قرار میگیرد( در بالا) و پدال APEX در نوک قلب قرار میگیرد( در پایین).
نوع دیگری از الکترودهای خارجی( External) نیز وجود دارند که به صورت الکترودهای چسبی بوده و در دو طرف قلب بر روی پوست چسبانده میشوند. این نوع الکترودها در دستگاههای الکتروشوک اتوماتیک( AED) و نیمه اتوماتیک( SEMI. AED) بهکار میروند.
الکترودهای داخلی( Internal): که به الکترودهای قاشقی نیز موسوم هستند، جهت اعمال شوک مستقیم به قلب در جریان اعمال جراحی قلب باز بهکار میروند.
ü منبع تغذیه
صفحه نمایش: با توجه به نوع دستگاه میتواند اطلاعات گوناگونی را به نمایش بگذارد:
انرژی انتخاب شده برای اعمال شوک
تعداد ضربان قلب بیمار
سیگنال قلبی بیمار
وضعیت پروبهای اعمال شوک
وضعیت خازن دستگاه به لحاظ شارژ یا دشارژ بودن
محل اعمال شوک بر روی سیگنال قلبی
ü صفحه کلید یا سلکتورهای مناسب: به هر شکل و با هر تکنولوژی که باشد باید قادر باشد تا انتخابهای زیر را اعمال نماید:
روشن و خاموش نمودن دستگاه
انتخاب انرژی مناسب بین 5 تا 400 ژول
شارژ خازن
دشارژ خازن
انتخاب مد اعمال شوک از نظر SYNC یا ASYNC بودن
پرینت سیگنال ECG از طریق چاپگر دستگاه
سیستم پردازش اطلاعات
پیس میکر Pace maker
خازن
ü سرویس و نگهداری الکتروشوک
در زمانهایی که از دستگاه استفاده نمیشود، لازم است تا باتری دستگاه را بهطور کامل شارژ نماییم.
اکثر سازندگان توصیه میکن
ند که باتریها پس از هر بار استفاده حتما شارژ شوند.
هر دو سال یک بار لازم است تا باتریها به صورت کلی تعویض شوند.
ü نحوه استفاده از دستگاه دفيبريلاتور
وقتي ضربان قلب متوقف ميشود و هيچ نشانهای از گردش خون وجود ندارد، ايست قلبي رخ داده است. شايعترين علت ايست قلبي، يك ريتم غيرطبيعي قلب است كه فيبريلاسيون بطني ناميده ميشود. اين ريتم غيرطبيعي زماني اتفاقي ميافتد كه اكسيژنرساني به قلب ناكافي باشد يا در نتيجه حمله قلبي، قلب آسيب ببيند. براي تصحيح ريتم قلبي ميتوان از دستگاهي به نام دفيبريلاتور خارجي خودكار( دفيبريلاتور) استفاده نمود. دستگاه دفيبريلاتور با تجزيه و تحليل ريتم قلبي، به شما ميگويد كه در هر مرحله چه اقدامي بايد انجام دهيد. البته شما بايد آموزشهاي كافي براي استفاده از آن را پشت سر گذاشته و قادر به انجام احياي قلبي ـ ريوي باشيد. در اكثر موارد، قبل از درخواست دفيبريلاتور، توالي نجات حيات را آغاز كردهايد. با رسيدن دفيبريلاتور، اقدامات ديگر را متوقف و از اين دستگاه استفاده كنيد.
توجه: دقت كنيد كه هيچ كس با بيمار تماس نداشته باشد. چون اين كار در آنچه توسط دستگاه نمايش داده ميشود، اختلال ايجاد ميكند. در هيچ مرحلهاي( حتي اگر به نظر ميرسد كه بيمار رو به بهبودي است)، دستگاه دفيبريلاتور را خاموش نكنيد و يا بالشتكها را برنداريد.
دستگاه دفيبريلاتور را روشن كرده، كنترل كنيد كه سيمهاي مربوط به الكترودها وصل باشند. لباس روي قفسه سينه را درآورده يا پاره كنيد و سريعا قطرههاي عرق را خشك كنيد. در صورتي كه موهاي روي قفسه سينه خيلي زياد هستند، آنها را كوتاه كنيد زيرا موي زياد مانع از چسبيدن بالشتكها به پوست ميشود.
كاغذ محافظ را از داخل بالشتكها خارج كرده، بالشتكها را طبق محلي كه روي آنها مشخص شده به قفسه سينه بچسبانيد.
دستگاه شروع به تحليل ريتم قلب ميكند؛ دقت كنيد كه كسي با بيمار در تماس نباشد. از پيامهاي كلامي و يا تصويري دستگاه پيروي كنيد. اين پيامها به شما خواهند گفت كه چه زماني دادن شوك كاربرد دارد، چه موقع بايد نشانههاي گردش خون را كنترل كرد و چه هنگام بايد ماساژ قفسه سينه و احياي تنفسي را آغاز كرد.
تا زمان رسيدن گروه خدمات اورژانس و فراهم شدن امكان مراقبت پيشرفته، همچنان پيامهاي صادر شده از دستگاه را اجرا كنيد. در هر مرحلهاي كه بيمار شروع به تنفس كرد، وي را در وضعيت بهبود قرار دهيد. بالشتكها را از بيمار جدا نكنيد.
ü پیامهای دستگاه دفيبريلاتور
دستگاه دفيبريلاتور به محض روشن شدن، يك سري پيامهاي تصويري و كلامي صادر ميكند. برخي از دستگاههاي قديميتر ممكن است از شما بخواهند كه نبض را كنترل كنيد. در اين موارد، در حقيقت بايد گردش خون را كنترل كنيد. وقت را براي پيدا كردن نبض هدر ندهيد. تا زمان فراهم شدن مراقبتهاي پيشرفته، به اجراي پيامهاي صادر شده توسط دفيبريلاتور ادامه دهيد.
ü نگهداری دستگاه الکتروشوک
در زمانهایی که از دستگاه استفاده نمیشود، لازم است تا شارژ کامل در دمای اتاق که معمولا بسته به نوع سیستم ۴ تا ۲۴ ساعت به طول میانجامد، در حال شارژ مداوم باشد.
بیشتر سازندگان توصیه میکنند که باتریها بعد از هر استفاده حتما شارژ شود و هر دو سال یک بار، باتریها به صورت کلی تعویض شود.
ü ايرادهای معمول در استفاده از الکتروشوک
شايعترين مشكل در استفاده از ديفيبريلاتورها، سوختگيهاي پوستي در محل اتصال الكترود - پوست است كه در صورت تكرار عمل ديفيبريلاسيون، عميقتر نيز ميگردد. جهت جلوگيري ايجاد اين ضايعه، لازم است كه كاربران از تماس مستيم الكترودها با پوست، اجتناب كنند. ضمن اينكه توان منتقل شده به بيمار نيز بيشتر از حد لازم انتخاب شود.
نوع كاشتني اين وسايل، بسيار حساس است و در هنگام جراحي و پس از آن بايد بسيار محتاط با آن برخورد كرد.
ü تجهیزات آزمون در دستگاه الکتروشوک
آنالیزور دیفیبریلاتور
آنالیزور ایمنی الکتریکی
دما، رطوبت سنج دیجیتال
سیمولاتور بیمار ECG/RESP/IBP
بررسیهایی که باید صورت گیرد شامل بدنه و شاسی، دو شاخه، سیم برق، فیوز، کانکتورها و اتصال، برچسبها و دفترچه راهنما، کلیدها و کنترلها، آلارم، نشانگرها و نمایشگرها، باتری و شارژ، وضعیت پدالها، دقت انرژی تحویلی( پدل خارجی و داخلی)، زمان شارژ بلافاصله پس از دشارژ، زمان شارژ درونی، حساسیت دامنه، توان مصرفی دستگاه، کیفیت اتصال زمین، جریانهای نشتی و ... است.
ü دستگاههای الکتروشوک موجود در بازار ایران
الکتروشوک آلمانی HELLIGE
الکتروشوک آمریکایی PHISYO CONTROL، HEWLET، Code Master و ZOLL
الکتروشوک دانمارکی S & W
الکتروشوک سوییسی SCHILLER