ثبت نام دوره های آموزشی
چهارشنبه ۲۲ بهمن ۱۳۹۳
0 نظر
1777 بازدید
~~
3805
چراغ دندانپزشكي
چاپ اول
موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تنها سازماني است در ايران كه بر طبق قانون ميتواند استاندارد رسمي فرآوردهها را تعيين و تدوين و اجراي آنها را با كسب موافقت شورايعالي استاندارد اجباري اعلام نمايد. وظايف و هدفهاي موسسه عبارتست از:
(تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي – انجام تحقيقات بمنظور تدوين استاندارد بالا بردن كيفيت كالاهاي داخلي، كمك به بهبود روشهاي توليد و افزايش كارائي صنايع در جهت خودكفائي كشور - ترويج استانداردهاي ملي – نظارت بر اجراي استانداردهاي اجباري – كنترل كيفي كالاهاي صادراتي مشمول استانداردهاي اجباري و جلوگيري از صدور كالاهاي نامرغوب بمنظور فراهم نمودن امكانات رقابت با كالاهاي مشابه خارجي و حفظ بازارهاي بين المللي كنترل كيفي كالاهاي وارداتي مشمول استاندارد اجباري بمنظور حمايت از مصرف كنندگان و توليدكنندگان داخلي و جلوگيري از ورود كالاهاي نامرغوب خارجي راهنمائي علمي و فني توليدكنندگان، توزيع كنندگان و مصرف كنندگان – مطالعه و تحقيق درباره روشهاي توليد، نگهداري، بسته بندي و ترابري كالاهاي مختلف – ترويج سيستم متريك و كاليبراسيون وسايل سنجش – آزمايش و تطبيق نمونه كالاها با استانداردهاي مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقايسه اي و صدور گواهينامه هاي لازم).
موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بين المللي استاندارد ميباشد و لذا در اجراي وظايف خود هم از آخرين پيشرفتهاي علمي و فني و صنعتي جهان استفاده مينمايد و هم شرايط كلي و نيازمنديهاي خاص كشور را مورد توجه قرار ميدهد.
اجراي استانداردهاي ملي ايران بنفع تمام مردم و اقتصاد كشور است و باعث افزايش صادرات و فروش داخلي و تأمين ايمني و بهداشت مصرف كنندگان و صرفه جوئي در وقت و هزينهها و در نتيجه موجب افزايش درآمد ملي و رفاه عمومي و كاهش قيمتها ميشود.
اعضاي كميسيون تدوين چراغ دندانپزشكي
رئيس
شوكت بخش - دكتر عبدالرحمان دكتراي دندانپزشكي , متخصص ارتودنسي دانشكده دندانپزشكي , دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي
اعضاء
ارضي -عزتالله دكتراي فيزيك گروه فيزيك دانشكده علوم دانشگاه تهران
عبادي -حسين فوق ليسانس فيزيك گروه فيزيك دانشكده علوم دانشگاه تهران
دبير
ظهور رحمتي -لاله ليسانس فيزيك موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
فهرست مطالب
چراغ دندانپزشكي
مقدمه
هدف
دامنه كاربرد
تعاريف
طبقه بندي
مقررات و توصيهها
نمونه برداري
آزمون
دستور العمل هاي سازنده
بسته بندي
علامت گذاري
بسمه تعالي
پيشگفتار
استاندارد چراغ دندانپزشكي كه به وسيله كميسيون فني مربوطه تهيه تدوين شده و در شانزدهمين كميته ملي استاندارد مهندسي پزشكي مورخ 1374/12/20 مورد تصويب قرار گرفته , اينك باستناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاح قوانين و مقررات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب بهمن ماه 1371 بعنوان استاندارد رسمي ايران منتشر ميگردد .
براي حفظ همگامي و هماهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع و علوم , استانداردهاي ايران در مواقع لزوم مورد تجديد نظر قرار خواهند گرفت و هر گونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراين براي مراجعه به استاندارد ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديد نظر آنها استفاده نمود .
در تهيه و تدوين اين استاندارد سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود و نيازهاي جامعه حتي المقدور بين اين استاندارد و استاندارد كشورهاي صنعتي و پيشرفته هماهنگي ايجاد شود .
لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم اين استاندارد از منابع زير تهيه گرديده است .
ISO 6875 - 1995 Dental operating light
چراغ دندانپزشكي
0 - مقدمه
اين استاندارد كه يكي از استانداردهاي ويژه استاندارد عمومي شماره 3368 تحت عنوان " تجهيزات الكتريكي - پزشكي " مقررات كلي ايمني است , ويژگيهاي چراغهاي دندانپزشكي 1 را تعيين ميكند .
از اين به بعد براي اختصار به استاندارد شماره 3368, استاندارد عمومي اطلاق مي شود
مقررات اين استاندارد مقدم بر مقررات استاندارد عمومي است .
در جايي كه مشخص شده است بند خاصي از استاندارد عمومي معتبر است . به اين معني است كه آن بند تنها در صورتي قابل اجرا است كه مقررات آن با دستگاه چراغ دندانپزشكي مربوط باشد .
1 - هدف
هدف از تدوين اين استاندارد تعيين ويژگيها , روشهاي آزمون , نمونه برداري , بسته بندي و نشانه گذاري چراغهاي نور افشان 2 دندانپزشكي ميباشد .
2 - دامنه كاربرد
دامنه كاربرد استاندارد كليه چراغهاي نور افشان دندانپزشكي است , كه براي روشن كردن داخل دهان به كار ميرود . اين چراغها به هر طريقي كه ساخته شوند مشمول اين استاندارد ميباشند .
3 - تعاريف
علاوه بر تعاريف بكار رفته در استاندارد ملي ايران به شماره 3 ..... تعاريف زير نيز بكار برده ميشود :
3-1- نور افشان : به دستگاهي گفته ميشود كه نور انتشار يافته از يك يا چند لامپ را توزيع , فيلتر و يا تبديل ميكند . اين دستگاه شامل تمام قسمتهاي ضروري براي نگهداري , ثابت كردن و محافظت لامپها نيز ميشود , ولي شامل خود لامپها و مدارهاي كمكي همراه و كليه قسمتهايي كه براي اتصال به منبع تغذيه در نظر گرفته شده , نميشود . ( به استاندارد ملي ايران شماره 4 ..... مراجعه شود ).
3-2- لامپ : منبع نور
3-3- نور افشان دندانپزشكي : نور افشاني كه اختصاصا براي استفاده در جراحيهاي دندانپزشكي طراحي و يا ارائه شده است .
3-4- چراغ دندانپزشكي , دستگاهي كه اختصاصا براي استفاده دندانپزشك جهت روشن كردن داخل دهان طراحي شده است , كه شامل نور افشان دندانپزشكي و يك يا چند لامپ ميشود .
4 - طبقه بندي
4-1- بر حسب نوع حفاظت در برابر خطر برق گرفتگي
چراغ دندانپزشكي بر حسب يكي از انواع زير طبقه بندي ميشود :
الف ) دستگاه طبقه 1
دستگاههايي كه در آنها , براي حفاظت در برابر خطر برق گرفتگي تنها متكي به عايق بندي اصلي نيست , بلكه پيشگيري ايمني بيشتري نيز منظور شده است . در اين طبقه , وسايلي فراهم است كه كليه قسمتهاي رساناي دستگاه را به سيم زمين ( كه قبلا در سيم كشي ثابت ساختمان منظور شده است ) به گونهاي اتصال دهد كه در صورت خراب شدن عايق بندي اصلي , قسمتهاي فلزي قابل دسترس , برقدار نشوند .
ب ) دستگاه طبقه 2
دستگاههاي كه در آنها , حفاظت در برابر خطر برق گرفتگي تنها به عايق بندي اصلي متكي نيست , بلكه پيشگيري ايمني بيشتري مانند عايق بندي مضاعف يا عايق بندي تقويت شده نيز منظور شده است . در اين دستگاهها زمين كردن حفاظتي پيش بيني نشده يا به شرايط نصب آنها تكيه نشده است .
4-2- بر حسب درجه حفاظت در برابر خطر برق گرفتگي
چراغهاي دندانپزشكي فقط از نوع B هستند .
الف ) دستگاه نوع B
دستگاه طبقه 1 يا 2 يا دستگاه داراي منبع تغذيه برق داخلي كه تامين كننده درجه مناسبي حفاظت در مقابل خطر برق گرفتگي مخصوصا با توجه به موارد زير ميباشد .
حد مجاز جريانهاي نشتي
قابليت اطمينان اتصال حفاظتي زمين ( در صورت وجود )
به عنوان مثال دستگاه طبقه B براي كاربردهاي داخلي و خارجي روي بيمار ( البته تحت نظارت ) , به استثناي كاربرد مستقيم روي قلب مناسب ميباشد .
4-3- بر حسب وضعيت كار دستگاه
چراغهاي دندانپزشكي از نوع دستگاههاي هستند كه پيوسته كار مي كند .
4-4- طبقه بندي بايد يا با علامت گذاري يا با شناسه مطابق بند 8 - 2 اين استاندارد , مشخص شود .
5 - مقررات و توصيهها
5-1- كليات
چراغهاي دندانپزشكي بايد طوري طراحي , ساخت و توليد شوند كه وقتي بطور مناسب براساس دستور العمل سازنده حمل و نقل , انبار , نصب , استفاده و نگهداري شوند هيچ خطر قابل پيش بيني براي بيمار , افراد شاغل يا محيط اطراف در زمان استفاده عادي و يا بروز شرايط تك اشكال 5 ايجاد نكند .
چراغ دندانپزشكي بايد سخت پا باشد و استحكام كافي براي مقاومت كششها و تراكمهايي كه در هنگام درمانهاي عادي دندانپزشكي به آن اعمال ميشود را داشته باشد , بدون اينكه خطر آتش سوزي , برق گرفتگي و يا حادثه خطرناكي را در بر داشته باشد .
چراغهاي دندانپزشكي كه بمنظور نصب دائم روي سقف , ديوار يا كف اطاق طراحي شدهاند , بايد امكاناتي براي اين منظور داشته باشند . آزمون بايد بر طبق بند 7-2 اين استاندارد انجام گيرد . اگر چراغ دندانپزشكي كليه آزمونهاي اين استاندارد را بگذراند , در اين صورت اين مقررات را نيز برآورده كرده است .
بعلاوه توصيه ميشود كه لبهها و زواياي قطعات و قسمتهاي قابل دسترس بايد بنحوي پرداخته شده باشند كه باعث مجروح شدن بيمار يا افراد شاغل نگردد .
5-2- اپتيكي
5-2-1- ميزان روشنايي
ميزان روشنايي بايد قابل تنظيم باشد . اين تنظيم ترجيحا پيوسته باشد , اما اگر تغيير روشنايي پلهايي است بايد حداقل 3 ميزان روشنايي ايجاد شود . ( يعني دو پله به فاصله يكسان ) . تنظيم روشنايي بايد در گستره 8000 lx تا 15000 lx باشد .
آزمون بايد برطبق بندهاي 7-2 و 7-3-2 اين استاندارد انجام گيرد .
5-2-2- نقش روشنايي 6
منطقه روشنايي بايد در دايرهاي به قطر 50mm كه روشنايي آن حداقل %75 مقدار حداكثر باشد , قرار گيرد . اگر دايره نقش روشنايي بيشتر از 50mm باشد , در اين صورت مكان هندسي نقاط هم روشنايي كه داراي مقدار %50 حداكثر روشنايي است بايد رسم شود . ( شكل 1 را ببينيد )
آزمون بايد طبق بند 7-3-2 اين استاندارد انجام گيرد .
5-2-3- يكنواختي روشنايي
روشنايي بايد به طور تدريجي و يكنواخت از مركز روشنايي به سمت لبه نقش , در محدوده داده شده در 5-2-2 كاهش يابد . ( ميزان كاهش روشنايي به ازاي واحد طول نبايد بيشتر از %10 روشنايي مركز باشد ).
آزمون بايد برطبق بند 7-3-2 اين استاندارد انجام گيرد .
ابعاد بر حسب ميلي متر
A سطح روشنايي > Lmax %75
B سطح روشنايي > Lmax %5 < Lmax %75
Lmax نقطه با حداكثر روشنايي , جايي در داخل سطح روشنايي A
L1 ميزان روشنايي در داخل سطح روشنايي < Lmax %75
L2 خط نقش روشنايي با Lmax %75
L3 روشنايي در فاصله 60 lx 1200> L3
شكل 1 – نقش روشنايي
5-2-4- ميزان روشنايي در چشم بيمار
ميزان روشنايي در 60 ميليمتري بالاي خطي كه موازي با خط افقي است و از منطقه حداكثر روشنايي ميگذرد . نبايد بزرگتر از lx 1200 باشد . ( شكل 1 را ببينيد ).
آزمون بايد طبق بند 7-3-2 اين استاندارد انجام گيرد .
5-2-5- نقاط نوراني در بازتاب دهنده
بازتاب دهنده بايد براي چشمان بيمار در مدت استفاده عادي , عاري از تابش خيره كننده باشد .
آزمون بايد طبق بند 7-2 اين استاندارد انجام گيرد .
5-2-6- بيراهي رنگي
در نور تابشي روي پرده در درون خط هم روشنايي با %50 حداكثر روشنايي , هيچگونه بيراهي رنگي نبايد وجود داشته باشد .
آزمون بايد طبق بند 7-3-3 اين استاندارد انجام گيرد .
5-2-7- دماي منتسب به رنگ
نور تابشي توسط چراغ دندانپزشكي بايد يك دماي وابسته به رنگ بين 3600K و 6500K در lx 15000 در مبداء مختصات هدف داشته باشد .
مختصات سه رنگي مربوط به چهار نقطه حديي در شكل 2 داده شده است .
سازنده بايد منحني طيف تابشي چراغ دندانپزشكياش را در lx 15000 همراه با منحني پاسخ جسم سياه در دماي وابسته به رنگ مربوطه در اختيار قرار دهد , بطوريكه بتوان آنها را مقايسه كرد .
آزمون بايد طبق بند 7-3-4 اين استاندارد انجام گيرد
5-2-8- تابش گرمايي در نقش
در زمان كار چراغ دندانپزشكي در بالاترين شدت روشنايياش , افزايش دما بايد تا حد ممكن كم باشد و در هر صورت در هيچ نقطه از نقش روشنايي از 15K تجاوز كند .
آزمون بايد طبق بند 7-3-5 انجام گيرد .
5-2-9- سايه
سايه كامل قرصي به قطر 20 ميلي متر كه در فاصله 50 ميلي متري بالاي نقش قرار دارد , در روي نقش نبايد در هيچ جهت ابعادي بيشتر از 12mm داشته باشد .
آزمون بايد طبق بند 7-3-6 انجام گيرد .
5-3- مكانيكي
5-3-1- قسمتهاي متحرك
قسمتهاي متحرك كه ممكن است در شرايط كار عادي ايجاد خطر براي بيمار و افراد شاغل بكنند , بايد حفاظ يا حصار داشته باشند , تا اين كه احتمال اين خطرها و جراحتها به حداقل برسند .
فاصله بين قسمتهاي متحركي كه بوسيله نيروي غير انساني حركت ميكند و براي دستان و انگشتان بيمار و افراد شاغل قابل دسترسي باشند بايد كمتر از 10mm در حالت كاملا باز يا حداقل 20mm در حالت كاملا بسته باشد .
تمام كابلهاي الكتريكي بايد در مقابل فرسايش , شكستن و خرابي ناشي از مالش و كشش - تراكمي كه در حين كار عادي چراغ دندانپزشكي پيش ميآيد بطور مناسبي حفاظت شده باشند .
بند 18 از استاندارد عمومي معتبر است .
آزمون بايد طبق بند 7-3-7 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-2- كنترلهاي كاري
كنترلها بايد در محلي قرار گيرند و طراحي آنها بايد بگونهاي باشد كه احتمال فعال شدن كنترلها بطور اتفاقي وجود نداشته باشد . هر جا كه كليد كنترل وجود دارد , علامت گذاري كليدهاي كنترل بايد مطابق استاندارد ملي ايران شماره 7 ..... انجام گيرد .
آزمون بايد طبق بند 7-2 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-3- حركت دوراني
چراغ دندانپزشكي بايد طوري طراحي شود كه از خطر صدمه زدن به هاديهاي الكتريكي در حين حركت دوراني اجتناب شود .
آزمون بايد طبق بند 7-2 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-4- كار كردن و تنظيم مكانيكي چراغ دندانپزشكي
5-3-4-1- پايداري بعد از تعيين موقعيت
چراغ دندانپزشكي بايد بعد از تعيين موقعيت هيچگونه جابجايي ظاهري نشان ندهد .
آزمون بايد طبق بند 7-3-8 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-4-2- نيروهاي عمل كننده
اگر موقعيت چراغ دندانپزشكي از يك وضعيت به وضعيت ديگر توسط افراد شاغل قابل تنظيم باشد , بايد امكان حركت ساده و سريع را بدهد و در مكان جديدش پايدار بماند . نيروي مورد لزوم در روي دسته چراغ براي جابجايي چراغ دندانپزشكي نبايد از 30 نيوتن بيشتر باشد .
تنظيمهاي جزئي مكاني مجموعه منبع نور نبايد نيرويي بيشتر از 7 نيوتن لازم داشته باشد .
آزمون بايد طبق بند 7-3-9 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-4-3- پايداري كلي
اگر چراغ دندانپزشكي به پايه يا ستوني ثابت شده باشد , امكان لق خوردن آن در روي پايه نبايد وجود داشته باشد , اگر چراغ دندانپزشكي به سقف يا ديوار ثابت شده باشد , محل ثابت شدن نبايد خراب يا گسيخته شود .
آزمون بايد طبق بند 7-3-1 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-4-4- استقامت مكانيكي
بند 21 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-3-5- نفوذ آب
هنگاميكه چراغ دندانپزشكي طبق بند 7-3-11 آزمون شود , نبايد هيچگونه خطري را پيش بياورد .
چراغ دندانپزشكي بلافاصله بعد از آزمون :
- بايد يكپارچگي فيزيكياش را نگه دارد .
- بايد پس از آنكه بازرسي نشان دهد آبي كه وارد دستگاه شده خطري را نميتواند در بر داشته باشد و بخصوص اينكه هيچ اثري از آب روي عايق ديده نشود و فواصل خزشي مشخص شده در بند 47-9 استاندارد عمومي را تغيير ندهد , آزمون استقامت ديالكتريك مشخص شده در بند 16 استاندارد عمومي را تحمل كند .
آزمون بايد طبق بند 7-3-11 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-6- قسمتهاي خرد شونده
نورافشان بايد طوري طراحي شود كه در مقابل اثرات ناشي از خرد شدن لامپها محافظ داشته باشد . هيچ قطعهاي از لامپ تركيده ( خرد شده ) نبايد به بيرون بريزد .
آزمون بايد طبق بند 7-3-12 اين استاندارد انجام گيرد .
5-3-7- اجسام معلق
بند 22 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-4- تميز و ضد عفوني كردن
- كليه قسمتهاي خارجي قابل دسترس در چراغ دندانپزشكي را بايد بتوان ضد عفوني كرد , بدون آنكه سطوح چراغ دندانپزشكي يا علامت گذاريهاي مربوط به آن در اثر استفاده مواد شيميايي مربوطه كه سازنده توصيه كرده است , آسيب ببيند .
- كليه قسمتهاي خارجي قابل دسترس در چراغ دندانپزشكي را بايد بتوان تميز كرد , بدون آنكه سطوح چراغ دندانپزشكي يا علامت گذاريهاي مربوط به آن در اثر استفاده از مواديكه سازنده توصيه كرده است , آسيب ببيند .
- كليه مقررات ايمني پس از تميز و ضد عفوني كردن بايد همچنان پايدار بماند .
آزمونها بايد طبق زير بند 7-3-13 اين استاندارد انجام گيرد .
5-5- مشخصات الكتريكي
5-5-1- توان ورودي
بند 7 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-2- شرايط تك اشكالي
بند 3-3 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-3- حفاظت در برابر خطرات برق گرفتگي
بخش 3 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-4- مقررات مربوط به طبقه بندي
5-5-4-1- دستگاههاي طبقه 1
زير بند 10-1 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-4-2- دستگاههاي طبقه 2
زير بند 10-2 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-4-3- دستگاههاي نوع B
زير بند 10-5 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-5 محدوديت ولتاژ و ( يا ) انرژي
بند 11 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-6- محفظهها و پوششهاي حفاظتي
بند 12 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-7- جداسازي
بند 13 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-8- زمين كردن حفاظتي , زمين كردن كاركردي و هم پتانسيل كردن
بند 14 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-9- جريانهاي نشتي پيوسته
بند 15 از استاندارد عمومي معتبر است .
مقررات با رعايت حداكثر مقادير مجاز مشخص شده در جدول 1, تعيين ميشود .
جدول 1- حداكثر مقادير مجاز جريانهاي نشتي پيوسته بر حسب ميلي آمپر
5-5-10- استقامت ديالكتريك
استقامت ديالكتريك بايد بقدري باشد كه ولتاژهاي آزمون مشخص شده در بند 16 استاندارد عمومي ( بجز بند 16-2) را تحمل كند .
آزمون بايد طبق زير بند 7-3-14 اين استاندارد اجرا شود .
5-5-11- دماي بيش از حد
بند 36 از استاندارد عمومي معتبر است . ( بويژه خط آخر جدول 8- الف )
5-5-12 قطع منبع تغذيه
بند 40 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-13- حفاظت در برابر خروجي نادرست
بند 42 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-14- قطعات و مجموعه
بند 46 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-15- قسمتهاي برق اصلي , اجزاء و طراحي
بند 47 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-16- زمين كردن حفاظتي , پايانهها و اتصالها
بند 48 از استاندارد عمومي معتبر است .
5-5-17- ساختمان و طراحي
بند 49-1 تا 49-3 از استاندارد عمومي معتبر است .
6- نمونه برداري
تمام آزمونهاي نوعي بايد بر روي يك چراغ دندانپزشكي براي هر مدل براساس اين استاندارد انجام شود .
7- آزمون
7-1- شرايط عمومي آزمون
7-1-1- اقدامات عمومي براي آزمون
ترتيب انجام آزمون بايد طبق پيوست " ب " استاندارد عمومي باشد . كليه آزمونهاي اين استاندارد از نوع آزمونهاي نوعي است , مگر اينكه جور ديگري مشخص شده باشد . آزمونها بايد توسط آزمايشگاههاي مستقل شناخته شده در سطح ملي انجام شود . سري پي در پي آزمونهاي استقامت ديالكتريك بايد در محل كارخانه سازنده انجام گيرند .
چراغ دندانپزشكي مورد آزمون بايد نو باشد .
چون برخي از آزمونهاي اين استاندارد مخربند , چراغ دندانپزشكي آزمون شده نبايد مورد استفاده دندانپزشكي قرار گيرد .
بايد بازرسي شود كه مقادير منتسب به قطعات به كار رفته در چراغ , مناسب كاربرد مورد نظر آن باشد . در صورتيكه مقدار منتسب به قطعه يا جزئي از دستگاه بيش از مقدار مورد نياز كار دستگاه باشد , نيازي به بررسي آن قطعه در گستره عريض منتسب آن ندارد .
چراغ دندانپزشكي در صورتي سازگار با اين استاندارد است كه كليه آزمونهاي مربوط را كه در اين استاندارد آمده است , با موفقيت بگذراند .
چراغهاي دندانپزشكي يا قسمتهاي مربوط به آن كه ساختار و مواد سازنده آن متفاوت با جزئيات مندرج در اين استاندارد باشد , در صورتي مورد قبول است كه بتواند , درجه ايمني معادل اين استاندارد را از خود نشان دهد .
7-1-2- شرايط محيطي اجراي آزمون
7-1-2-1- حمل و نقل و انبار كردن
بند 8-1 از استاندارد عمومي معتبر است .
7-1-2-2- محيط
بند 8 از استاندارد عمومي معتبر است . در هر صورت بايد توجه داشت كه آزمونهاي نور سنجي و رنگ سنجي در محيطي كه روشنايي آن از 30 lx تجاوز نكند , انجام گيرد .
7-1-2-3- منبع
چراغ دندانپزشكي بايد طوري طراحي شود كه با منبع برق اصلي با مشخصات زير كار كند :
الف ) ولتاژ منتسب حداكثر 250 ولت براي تك فاز .
ب ) حداكثر امپدانس داخلي 0/1 اهم .
پ ) تغييرات ولتاژ عمومي نبايد از ±%10 ولتاژ منتسب بيشتر شود . اما اين مورد شامل تغييرات كوتاه مدت ( مثلا زمان كمتر از يك ثانيه ) در فواصل غير منظم مانند آنچه كه توسط مولد اشعه X يا دستگاههاي مشابه بوجود ميآيد , نميشود .
ت ) ولتاژهايي كه عملا سينوسي هستند و در حالت منبع چند فاز يك سيستم تغذيه عملا متقارن تشكيل ميدهند .
ث ) فركانسي بيشتر 1 كيلو هرتز نداشته باشد .
ج ) تغييرات فركانسي آن براي مقادير منتسب تا 100 هرتز , بيش از يك هرتز فركانسهاي 100 تا 1000 هرتز، بيش از %1 مقادير منتسب نباشد.
منبع الكتريكي داخلي مطابق گفته سازنده باشد .
7-1-2-4- دماي محيط , رطوبت , فشار جوي
7-1-2-4-1- بعد از اينكه چراغ دندانپزشكي مورد آزمون , در حالت كار عادي قرار گرفت , آزمونها بايد تحت شرايط كاري زير انجام شود .
الف ) دماي محيط در گستره 21 تا 25 درجه سليسيوس .
ب ) رطوبت نسبي در گستره %45 تا %55
پ ) فشار جوي در گستره از mbar 860 تا mbar 1060 ( معادل mmHg 645 تا 795mmHg)
7-1-2-4-2- دستگاه مورد آزمون بايد از شرايط ديگري كه ممكن است بر اعتبار آزمونها تاثير بگذارد ( مثل گرد و غبار ,) حفاظت شود .
7-1-2-5- ساير شرايط
بندهاي 4-6 از استاندارد عمومي معتبر است .
7-1-2-6- شرايط محيطي خاص
در مواقعي كه سازنده , چراغ دندانپزشكي را براي استفاده در محيطها و يا شرايط كاري متفاوت با شرايط مندرج در اين استاندارد مشخص كرده است . تمهيدات ايمني اضافي ممكن است به كار رود . بهر حال مقررات اساسي اين استاندارد همواره بايد در شرايط محيطي و شرايط كاري مشخص شده توسط سازنده برآورده شود .
- مثالهايي از شرايط خاص ميتواند بقرار زير باشد .
- محيطهايي با احتمال خطر انفجار .
- دماهاي بالا و پائين غير معمول .
- رطوبت غير معمولي .
- تنشهاي فيزيكي يا شيميايي غير معمول .
- محيطهاي با مقدار اكسيژن بيش از معمول .
- شرايط جوي با فشار هواي بالاتر از حدود مشخص شده در بند 7-1-2-4-1
7-1-2-7- منبع تغذيه و ولتاژهاي آزمون , نوع جريان , ماهيت منبع تغذيه , فركانس .
بند 4-7 از استاندارد عمومي معتبر است .
7-1-2-8- آماده سازي قبلي
بند 4-8 از استاندارد عمومي معتبر است .
7-1-2-9- تعميرات و اصلاحات
بند 4-9 از استاندارد عمومي معتبر است .
7-1-2-10- عمليات آماده سازي از نظر رطوبت
بهمانگونه كه براي آماده سازي آزمونهاي زير بندهاي 4-10 و 4-11 استاندارد عمومي رفتار شد . چراغهاي دندانپزشكي بدون حفاظت ويژه ( دستگاه معمولي ,) دستگاه ضد نفوذ مايعات و دستگاه ضد ترشح يا قسمتهايي از دستگاه را در معرض عمليات آماده سازي از نظر رطوبت در محيطي با شرايط پايدار قرار دهيد .
دستگاه يا قسمتهايي از دستگاه را به شكل كامل آن بر پا كنيد ( يا در صورت لزوم به صورت قطعات .)
پوششهاي حفاظتي كه به هنگام حمل و نقل و نگهداري در انبار مورد استفاده قرار گرفتهاند را برداريد .
قطعاتي كه بدون استفاده از ابزار ميتوان آنها را برداشت , برداشته شوند اما اين قطعات همزمان با قطعه اصلي در معرض عمليات آماده سازي قرار بگيرند.
درها , كشوها و در پوش هاي قابل دسترس كه بدون استفاده از ابزار قابل برداشتن يا باز كردن هستند , باز كرده يا برداريد .
عمليات آماده سازي از نظر رطوبت بايد در محفظه رطوبت كه محتوي هواي با رطوبت نسبي %91 تا %95 است انجام شود . دماي هوا داخل محفظه در تمام جاهاي كه دستگاه ممكن است در آنجا مستقر شود , با دقت 2ºC در دماي t در گستره (32> t >20) بايد نگه داشته شود .
قبل از اينكه دستگاه در محفظه رطوبت قرار گيرد , دستگاه را حداقل به مدت 4 ساعت قبل از انجام عمليات آماده سازي در دمايي بين t , ºC 4+ t نگه داريد .
زمان نگه داري دستگاه و قسمتهايي از آن در محفظه رطوبت بايد به صورت زير باشد :
- 2 روز (48 ساعت ) براي دستگاه معمولي يا قطعات دستگاه .
- 7 روز (168 ساعت ) براي دستگاه ضد نفوذ مايعات و ضد ترشح يا قطعات دستگاه .
بعد از آماده سازي , در صورت لزوم , دستگاه مجددا سوار شود و آزمونها را مطابق با بندهاي 4-19 و 4-20 ادامه دهيد .
عمليات آماده سازي رطوبت و آزمونها را براساس بندهاي 15-4 و 16-4 و به ترتيب مشخص شده در پيوست " ب " از استاندارد عمومي انجام گيرد .
7-2- بازرسي عيني
براي تعيين سازگاري دستگاه با مقررات اين استاندارد , دستگاه را با چشم غير مسلح و شرايط ديد طبيعي بازرسي كنيد .
7-3- اپتيكي
7-3-1- برپايي آزمون
پرتوهاي نور را به پرده اندازهگيري كه عمود بر محور اپتيكي و به فاصله mm 700 از خارجي ترين قسمت جلويي چراغ دندانپزشكي قرار دارد , بتابانيد .
كنترل كنندههاي روشنايي را در زمان انجام آزمونها در نزديكترين مقدار به lx15000 قرار دهيد , ( به استثنأ آزمون گرماي تابشي و آزمون روشنايي در چشم بيمار كه ميزان روشنايي بايد در مقدار ماكزيمم تنظيم شود .)
يك دستگاه محورهاي مختصات دكارتي كه مبداء مختصات آن ( نقطه تقاطع محورهاي عمود بر هم ) در منطقه بيشترين ميزان روشنايي قرار داشته باشد در حالي كه محور X موازي بزرگترين قطر لكه نوراني باشد . اگر در راستاي y كاهش قابل ملاحظهاي ديده شود اين سمت را جهت مثبت y ها بگيريد .
7-3-2- ميزان روشنايي
آزمون را طبق زير بند 7-3-1 بر پا كنيد .
ميزان روشنايي را با يك نور سنج كاليبره شده , مطابق با استاندارد ملي ايران به شماره 8 ..... كه داراي يك سلول فعال به قطر mm 10 ميباشد , اندازهگيري كنيد .
براي تعيين روشنايي كل سطح سلول نور سنج را در تمام سطح حركت دهيد . مقاديري كه سلول نور سنج در هر موضع نشان ميدهد , بيشترين و كمترين مقدار و همچنين مقادير روي خط 60 ميلي متري بالاي مبداء مختصات ( بالاي نقطه با بيشترين شدت روشنايي ) همراه با مختصات آن نقاط را يادداشت كنيد . بررسي كنيد كه آيا مقادير يادداشت شده مقررات داده شده در زير بندهاي 5-2-1 , 5-2-2 , 5-2-3 , 5-2-4 را برآورده ميكند يا خير ?
7-3-3- بيراهي رنگي
يك صفحه كاغذ سفيد روي پرده قرار داده و نور چراغ دندانپزشكي را روي آن بيندازيد , سپس شخصي با ديد رنگي طبيعي ببينيد كه آيا جدايي رنگها وجود دارد يا خير ?
7-3-4- دماي منتسب به رنگ
مختصات سه رنگ اصلي را با استفاده از يك رنگ نگار حساس به سه رنگ تعيين كنيد .
7-3-5- تابش گرمايي در نقش 9
تابش گرمايي موجود در نقش را با استفاده از يك قرص مسي به قطر 30mm و ضخامت 1mm كه ترموكوپلي در وسط پشت آن لحيم شده است , اندازه گيري كنيد .
يك ابر عايق پلاستيكي به ضخامت حداقل mm 10 به پشت قرص بچسبانيد . سپس قرص را به فاصله mm 20 از دهانه باز يك استوانه به قطر داخلي mm 50 كه طرف ديگرش بسته است , قرار دهيد .
سطح قرص بايد در فاصله mm 700 از چراغ دندانپزشكي قرار گيرد . سطح قرص و جداره داخلي استوانه را با دوده سياه كنيد . اندازه گيريها را 30 دقيقه پس از روشن كردن چراغ دندانپزشكي انجام دهيد .
آزمونها بايد در شرايط عمودي پرتو نور بر سطح قرص مسي انجام گيرد .
7-3-6- سايه
چراغ دندانپزشكي مورد آزمون را در فاصله 700 ميلي متري هدف قرار دهيد ( شكل 3 را ببينيد ) بطوريكه محور پرتوها اولا عمود بر پرده , ثانيا از مبداء مختصات بگذرد .
يك ميله افقي كه يك قرص mm 20 و ضخامت mm 1 را نگه ميدارد به ستوني كه خارج
ابعاد بر حسب ميلي متر
محدوده هدف است , وصل كنيد . مركز قرص را بطور قائم در بالاي مبداء مختصات هدف در فاصله mm 50 آن قرار دهيد . سايه كامل افتاده روي هدف را بر حسب ميلي متر در امتداد دو محور اصلي اندازه گيري كنيد .
7-3-7- قسمتهاي متحرك
نمونه مورد آزمون را با استفاده از انگشتك آزمون استاندارد شده مندرج در شكل 5 استاندارد عمومي بطور عيني بازرسي كنيد .
دستگاه را با چشم غير مسلح در تيز بيني طبيعي ديد براي تعيين وجود قسمتهاي متحرك مورد بازرسي قرار دهيد و در صورت لزوم فواصل حداكثر و حداقل را اندازهگيري كنيد .
7-3-8- پايداري
چراغ دندانپزشكي را مطابق با دستور العملهاي سازنده نصب كنيد . بعد از اتمام نصب , هيچگونه تغيير وضعيتي در موقعيت انتخاب شده , قابل مشاهده نباشد .
7-3-9- نيروهاي عمل كننده
چراغ دندانپزشكي را بطور عمودي و افقي در دو جهت كه نسبت به هم عمود باشند ( يعني در جهت محورهاي x , y , z ) حركت دهيد و نيروي لازم روي دستگيره را اندازه گيري كنيد .
7-3-10- پايداري كلي
يك نيروي N 50 به دستگيره چراغ دندانپزشكي در نامطلوبترين حالت اعمال كنيد .
7-3-11- نفوذ آب
به چراغ دندانپزشكي كه به دماي عادي كارش رسيده است , از يك سوراخ يك ميلي متري كه بفاصله mm 500 جلوي چراغ دندانپزشكي قرار دارد , مقدار Cm3 10 آب با فشار Kpa 200(bar 2) بموازات شعاع تابش بسمت منبع نور مستقيما بپاشيد .
اين آب فشان را به سمت هر قسمت باز قابل مشاهده گرفته و آزمون را تكرار كنيد .
7-3-12- قسمتهاي خرد شونده
آزمون مطابق زير بند 4-21 استاندارد ملي ايران شماره 10 ..... انجام دهيد , باستثناء اينكه قسمت ثابت كننده بايد قطعات خرد شده را نگه دارد .
7-3-13- شستشو و ضد عفوني كردن
آزمون شستشو و ضد عفوني را طبق استاندارد ملي ايران به اشاره 11 ..... انجام دهيد .
دستگاه بايد براي مدت 24 ساعت در معرض مواد پاك كننده و ضد عفوني كننده قرار بگيرد .
7-3-14- جريانهاي نشتي مداوم
آزمون جريان نشتي زمين , جريان نشتي محفظه را مطابق زير انجام دهيد :
الف ) پس از آنكه چراغ دندانپزشكي مطابق مقررات بند 7 استاندارد عمومي به دماي كار عادي رسانده شد .
ب ) پس از عمليات آمده سازي از نظر رطوبت مطابق با بند 4-10 استاندارد عمومي انجام گرفت , اندازه گيريها بايد خارج از محفظه رطوبت انجام گيرد . اندازه گيريها بايد يك ساعت پس از بيرون آوردن دستگاه از محفظه رطوبت و قرار گرفتن در محيطي با دماي كمتر يا برابر دماي محفظه رطوبت , شروع شود .
در زمان انجام آزمون اندازهگيريهايي كه نياز به اتصال به تغذيه دستگاه نيست در مرحله اول انجام گيرد .
7-3-15- استقامت ديالكتريك
ولتاژ آزمون را روي قسمتهاي عايق همانطور كه در زير بند 16 از استاندارد عمومي شرح داده شده است , براي مدت يك دقيقه طبق جدول 5 استاندارد عمومي در شرايط زير اعمال كنيد :
الف ) بلافاصله بعد از گرم شدن تا دماي كار و قطع تغذيه دستگاه توسط كليد برق اصلي و براي المانهاي حرارتي , با بكارگيري مدار نشان داده شده در شكل 26 از استاندارد عمومي .
ب ) بلافاصله بعد از عمليات آماده سازي از نظر رطوبت ( همانطور كه در زير بند 4-10 استاندارد عمومي آمده است ) در حاليكه در طول انجام آزمون دستگاه به برق متصل نيست و در محفظه رطوبت نگهداري شده است .
پ ) بعد از هر فرآيند ضد عفوني كردن مورد نياز در حاليكه دستگاه متصل به برق نيست ( زير بند 38-7 استاندارد عمومي را ببينيد .)
ابتدا ولتاژي كه از نصف ولتاژ مشخص شده , بيشتر نيست اعمال كنيد و سپس ظرف مدت ده ثانيه آنرا به مقدار نهايي افزايش دهيد و براي مدت يك دقيقه در اين مقدار نگه داريد .
8- دستور العمل هاي سازنده
چراغهاي دندانپزشكي بايد مداركي كه حاوي اطلاعات مربوط , آنطور كه در زير بندهاي زير است را مشخص شده است , را داشته باشد .
8-1- كليات
زير بند 6-8-1 از استاندارد عمومي معتبر است .
8-2- دستور العمل استفاده
زير بند 6-8-2 از استاندارد عمومي معتبر است .
8-3- شرح فني
زير بندهاي 6-8-3"- الف " " ب " از استاندارد عمومي معتبر است .
به علاوه , لااقل اطلاعات زير بايد توسط سازنده ارائه شود .
الف ) ابعاد كلي چراغ دندانپزشكي
ب ) ابعاد نقاط نصب و محل سرويس دهي واسط ها (در صورت وجود )
پ ) جزئيات سطوح واسط 12 و روشهاي ثابت كردن چراغ ( پيچ و مهره و غيره ,) تغذيه الكتريكي و ساير سرويسها .
ت ) حداقل فضاي مورد نياز و توصيههاي مربوط به نصب چراغ در اطاق دندانپزشكي .
ث ) اطلاعات مربوط به سوار كردن و نصب چراغ دندانپزشكي .
ج ) جرم .
چ ) مشخصات الكتريكي از جمله نقشه سيم كشي ( ولتاژ , فركانس , مقادير اسمي فيوز .)
ح ) حركتهاي كلي
خ ) دستور العملهاي مرحله به مرحلهاي و كار و نگهداري معمول چراغ دندانپزشكي شامل تصاويري كه نشان دهنده محل و شرح هر يك از كنترلها و ديگر مشخصههاي مربوط به ملاحظات ايمني كار مورد نظر .
د ) راهنماي ضد عفوني و تميز كردن چراغ دندانپزشكي .
ذ ) گستره شدت روشنايي در واحد لوكس .
8-4- بررسي
بايد مدارك همراه را جهت اطمينان از وجود تمام اطلاعات مشخص شده در زير بندهاي 8-1 تا 8-3 اين استاندارد بررسي كرد .
9- بسته بندي
9-1- چراغ دندانپزشكي بايد بگونهاي براي حمل و نقل بسته بندي شود كه هيچ آسيب ديدگي ممكن در شرايط حمل و نقل پيش بيني در دستگاه بوجود نيايد .
9-2- روي سطح خارجي بسته بندي بايد قطعات چراغ بطور واضح مشخص شوند , تا سوار كردن درست آن به سهولت صورت گيرد .
10- علامت گذاري
10-1- علامت گذاري روي سطح خارجي چراغهاي دندانپزشكي الكتريكي
علامت گذاري بايد طبق زير بندهاي 6-1- " الف " ", ه " ", و " ", ز " ", ح " ", ل " از استاندارد عمومي باشد . ( جدول 2 را ببينيد .)
10-2- علامت گذاري در داخل چراغ دندانپزشكي
زير بندهاي 6-2- " الف " ", ه " ", و " ", ح " ", ي " ", ك " از استاندارد عمومي معتبر است .
10-3- علامت گذاري كنترلهاي عمل كننده
زير بند 6-3- " الف " ", ب " ", ج " از استاندارد عمومي معتبر است .
10-4- نمادهاي گرافيكي
نمادهاي گرافيكي بكار رفته براي علامت گذاري , كنترلهاي عمل كننده و كارآيي بايد مطابق استاندارد ملي ايران شماره 13 ..... باشد .
1- Dantal Operating light
2- Luminaire
3- تا تدوين استاندارد ملي ايران از 4 - 1942 ISO استفاده شود .
4-تا تدوين استاندارد ملي ايران از 1 - 598 IEC استفاده شود .
5- شرايط تك اشكال : شرايطي است كه در آن در يكي از وسايل حفاظتي در برابر خطرات دستگاه , اشكال و يا يك حالت غير عادي خارجي پيش آيد .
6- lllumination Pattern
7- تا تدوين استاندارد ملي ايران از 9687 ISO استفاده شود .
8- تا تدوين استاندارد ملي ايران از 69 CIE استفاده شود .
9- Pattern
10- تا تدوين استاندارد ملي ايران از 1 - 598 IEC استفاده شود .
11- تا تدوين استاندارد ملي ايران از 4211 ISO استفاده شود .
12- Inter face
13- تا تدوين استاندارد ملي ايران از 9687 ISO استفاده شود .
ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN
Institute of Standards and Industrial Research of Iran
ISIRI NUMBER
3805
Dental operating light
First Edition